وقتی حرف از امتحان یا کنکور میشه، خیلی از دانشآموزا دچار دلشوره، اضطراب و نگرانی میشن. شاید برات آشنا باشه:
ذهنت شروع میکنه به ساختن سناریوهای بد، از خراب کردن آزمون گرفته تا فراموش کردن همهی مطالب… و نتیجهش میتونه بیخوابی، بیانگیزگی یا حتی دور شدن از درس خوندن باشه.
اما یه سؤال مهم هست:
این نگرانیها چقدر واقعیان؟ و اصلاً چرا انقدر نگران میشیم؟
۳۸٪ مردم، هر روز نگراناند
طبق مقالهای از دکتر رابرت لیهی در مجله Psychology Today، ۳۸ درصد مردم بهطور مزمن و تقریبا هر روز دچار نگرانی میشن. یعنی چیزی که تو احساس میکنی، فقط مخصوص تو نیست؛ بلکه میلیونها آدم باهاش درگیرن.
اما نکته جالبتر اینه که:
۸۵٪ نگرانیها، هرگز اتفاق نمیافتن!
در یک تحقیق دیگر، مشخص شد که ۸۵ درصد چیزهایی که آدمها دربارهشون نگرانن، اصلاً هیچوقت در واقعیت رخ نمیدن.
و از اون ۱۵ درصد باقیمونده هم، ۹۷ درصد مردم میگن یا موضوع اونقدرها بد نبوده یا براش راهحل پیدا کردن.
با این حساب، باید از خودمون بپرسیم:
آیا وقت و انرژیمون رو داریم صرف چیزهایی میکنیم که اصلاً واقعی نیستن؟
ذهن ما چه دروغهایی درباره نگرانی میگه؟
دکتر لیهی معتقده ذهن انسان یهجور «دفترچه قوانین نانوشته» داره که پر از باورهای غلط درباره نگرانیه. چندتا از رایجترینش:
1. «اگه نگران نباشم، حتماً یه جای کار میلنگه.»
2. «باید مطمئن باشم همهچیز درست پیش میره.»
3. «هر فکری که دارم، حتماً واقعی و مهمه.»
4. «اگه اتفاق بدی بیفته، من مقصرم.»
این افکار باعث میشن نگرانی برات منطقی به نظر برسه، اما در عمل فقط تمرکز و آرامش رو ازت میگیرن.
دام پنهان: نگرانی بهجای درس!
یکی از خطرناکترین اثرهای نگرانی اینه که ذهنتو به خودش مشغول میکنه.
دانشآموزها بارها تجربه کردن که انقدر به آینده، نتیجه، خراب کردن یا نظر دیگران فکر کردن که از اصل ماجرا یعنی درس خوندن و تمرین کردن جا موندن.
یادت باشه:
فکر کردن زیاد به نگرانی، خودش نوعی اهمالکاریه! چون به جای عمل، ذهنتو درگیر یه چرخه تکراری و بینتیجه میکنی.
چطور نگرانیهامونو مدیریت کنیم؟ (۳ راهکار کاربردی)
۱. نگرانیتو بنویس، نه اینکه فقط باهاش بجنگی
نوشتن نگرانیها باعث میشه از ذهن مبهم به کاغذ روشن بره. بعدش این ۳ سؤال رو از خودت بپرس:
• آیا این اتفاق واقعاً احتمال داره بیفته؟
• بدترین حالتش چیه؟ میتونم باهاش کنار بیام؟
• راه مقابلهش چیه؟
۲. با خودت مثل یه دوست حرف بزن
خودت رو سرزنش نکن. اگه یه دوست عزیزت همین نگرانی رو داشت، چه حرفی بهش میزدی؟ همونو به خودت بگو.
۳. «زمان نگرانی» تعیین کن
هر روز فقط ۱۵ دقیقه رو به نگرانی اختصاص بده. بقیه روز، به خودت اجازه فکر کردن به اون موضوع رو نده. اگه چیزی اومد تو ذهنت، یادداشتش کن و بگو: «تو زمان نگرانی بهت میپردازم.»
جمعبندی
نگرانی تا حدی طبیعی و حتی گاهی مفیده. اما وقتی زیاد و مزمن میشه، فقط تمرکز، انرژی و انگیزهت رو ازت میگیره. با آگاهی از افکار ذهنت و تحلیل منطقیشون، میتونی از نگرانیها عبور کنی و روی چیزی که واقعاً مهمه تمرکز کنی: عمل کردن.
یاد بگیر افکارت رو تماشا کنی، نه اینکه اسیرشون بشی
