استرس امتحان یک تجربهی تکبعدی نیست؛ بلکه مسیری چندمرحلهای است که در هر بخش، به راهکارهای متفاوتی نیاز دارد. چیزی که قبل از امتحان به ما کمک میکند، الزاماً در روز امتحان یا بعد از آن مؤثر نیست.
در این مقاله، مسیر استرس امتحان را در چهار مرحله بررسی میکنیم:
قبل از امتحان، دوران آمادگی، روز امتحان و بعد از امتحان؛ و برای هر مرحله، راهکارهای کاربردی ارائه میدهیم.
قبل از امتحان: پایهریزی آرامش
مدیریت استرس از هفتهها قبل از امتحان شروع میشود، نه شب امتحان.
- برای کارهای لذتبخش وقت بگذارید
حذف کامل تفریح باعث فرسودگی ذهنی میشود. فعالیتهای ساده و مورد علاقهتان به تعادل روانی کمک میکند. - احساسات خود را با دیگران در میان بگذارید
صحبت کردن درباره نگرانیها با خانواده، دوستان یا معلم، فشار ذهنی را کاهش میدهد. - تعادل را در زندگی حفظ کنید
خواب، تغذیه، درس و استراحت باید در کنار هم باشند؛ افراط در هرکدام استرس را بیشتر میکند. - به سلامت جسمی توجه کنید
خواب کافی، تغذیه مناسب و تحرک بدنی تأثیر مستقیمی بر کاهش اضطراب دارند. - اولویت را به حالِ خوب خودتان بدهید
مراقبت از خود، بخشی از مسیر موفقیت است؛ نه مانعی برای آن.
دوران آمادگی: مطالعهی هوشمندانه، نه فرسایشی
روش درس خواندن میتواند استرس را کم یا چند برابر کند.
- در یک گروه مطالعاتی درس بخوانید
یادگیری گروهی باعث افزایش انگیزه و کاهش احساس تنهایی میشود. - برنامه مرور متناسب با سبک خودتان بچینید
همه با یک روش درس نمیخوانند؛ برنامه باید با توان و شرایط شما هماهنگ باشد. - محیط مطالعهی مناسب پیدا کنید
جایی که تمرکز شما را بالا میبرد، بهترین گزینه است؛ حتی اگر با بقیه فرق داشته باشد. - روش مرور را شخصیسازی کنید
خلاصهنویسی، تستزدن، توضیح دادن برای خود یا دیگران؛ روشی را انتخاب کنید که برایتان مؤثرتر است.
روز امتحان: حفظ تمرکز در لحظه
روز امتحان، زمان اجرای آموختههاست؛ نه نگرانی درباره نتیجه.
- از شب قبل آماده شوید
وسایل لازم را آماده کنید تا صبح امتحان با استرس اضافه شروع نشود. - روزتان را مثبت شروع کنید
یک صبحانهی ساده، چند نفس عمیق یا چند دقیقه آرامش، شروع خوبی میسازد. - با تنفس آرام، خودتان را زمینگیر کنید
تمرکز روی دم و بازدم کمک میکند از هجوم افکار نگرانکننده فاصله بگیرید. - با آرامش و بدون عجله امتحان دهید
زمان را مدیریت کنید، اما شتابزده عمل نکنید. - به خودتان یادآوری کنید: این فشار دائمی نیست
امتحان تمام میشود؛ همانطور که همه امتحانهای قبلی تمام شدند.
بعد از امتحان: رها کردن و بازسازی
نحوهی برخورد بعد از امتحان، روی امتحانهای بعدی اثر مستقیم دارد.
- جوابها را با دیگران مقایسه نکنید
این کار معمولاً فقط اضطراب را بیشتر میکند و چیزی را تغییر نمیدهد. - برای تلاشتان به خودتان پاداش بدهید
مهم این است که تلاش کردهاید، نه اینکه کامل بودهاید. - تمرکز را به مرحله بعد منتقل کنید
گذشته را رها کنید و برای ادامه مسیر آماده شوید. - قبل از امتحان بعدی کمی استراحت کنید
ذهن خسته، یادگیری مؤثر ندارد.
جمعبندی مُنیاز
مدیریت استرس امتحان یک مهارت است؛ مهارتی که با تمرین و آگاهی تقویت میشود.
با شناخت هر مرحله و استفاده از راهکار مناسب همان مرحله، میتوان استرس را کنترل کرد، نه اینکه اجازه داد ما را کنترل کند.
در مُنیاز باور داریم موفقیت فقط به «چقدر خواندن» نیست،
بلکه به «چطور آماده شدن و چطور امتحان دادن» هم وابسته است.
در آخر توصیه میکنیم به دو پادکست زیر که در مورد استرس و اضطراب هستند گوش بدین.
